Charter Document - 04800121

Charter Document - 04800121


Charter Number: 04800121
Cartulary Title: Cartulaire de Notre-Dame de Chartres
Charter Language: Latin
Charter Origin: Royal
Charter Type(s): Attestation
Date: 1194 - 1195
Date type: Assigned
Resource Link(s): Cartulaires d'Île-de-France

Charter:

Michael Dei gracia Senonensis archiepiscopus et Manasses ejusdem ecclesie archidiaconus omnibus presens scriptum inspecturis salutem in Domino Noverint universi quod nos a domino Celestino papa tercio judices delegati in causa que vertebatur inter Capitulum Carnotense et Adeliciam comitissam Blesensem super consuetudinibus et libertatibus ecclesie Carnotensis in recipiendis servientibus de burgensibus jam dicte comitisse testes utriusque partis recepimus in hunc modum Testes ex parte comitisse contra canonicos Carnotenses Domina Regina et dominus Remensis dixerunt quod cum de controversia que inter canonicos Carnotenses et comitissam Blesensem vertebatur super tribus hominibus tantum quos ipsi canonici ad domesticum evocaverant servicium fuisset in eos compromissum non ut de judicio sed ut de propria voluntate procederent tandem in hunc modum arbitrium protulerunt quod illi tres homines de quibus erat questio usque ad festum sancti Johannis in protectione ecclesie Carnotensis libere permanerent et integra ablatorum eis restitutione gauderent sed ulterius eos non protegeret ecclesia Carnotensis nisi de licentia arbitrorum videlicet ipsius A[dele] regine et Willelmi domini Remensis salvis tamen consuetudinibus et libertate ejusdem ecclesie in aliis et salvo jure utriusque partis Addiderunt etiam quod de dicto eorum observando fidejussit dominus Rex Gaufridus Cointetus miles juratus dixit idem excepto quod de fidejussione domini Regis sive si compromissioni quando facta fuit interfuisset nichil voluit dicere Adjecit etiam quod de quinque hominibus tunc erat questio qui tamen infra predictum terminum sancti Johannis si vellent libere possent ad comitissam reverti Gaufridus de Linis miles juratus dixit idem quod Gaufridus excepto quod dixit homines illos in protectione domine Regine et domini Remensis non in protectione ecclesie Carnotensis permanere Petrus miles de Villaribeton juratus idem dixit quod Gaufridus de Linis Achardus miles idem dixit excepto quod nichil voluit dicere in cujus protectione remanerent homines predicti et de Regis fidejussione dixit se nichil scire Gaufridus Graons juratus idem dixit quod Gaufridus de Linis Renaldus de Orrevilla idem dixit quod Gaufridus Graons Renaldus Belinus miles juratus idem dixit Johannes Jouez miles juratus idem dixit Garinus granetarius juratus idem dixit Richardus pincerna juratus idem dixit Aubertus juratus dixit idem De fidejussione quam de dicto arbitrorum observando fecisse dicitur dominus Rex dixerunt ipsa Regina et dominus Remensis quod tantum recolunt quod dominus Rex dixit eis antequam arbitrium suscepissent quod dictum eorum faceret firmiter observari sed quod Capitulum Carnotense eum fide jussorem constituerit non recolunt Sciatur insuper quod testes comitisse Blesensis requisiti ut de tota causa se veritatem aperire jurarent videlicet tam de consuetudine et libertate ecclesie Carnotensis quam de arbitrio non nisi de arbitrio tantum jurare voluerunt Attestationes pro ecclesia Carnotensi contra comitissam Blesensem W[illelmus] subdecanus Carnotensis et presbiter juratus dixit talem esse libertatem et consuetudinem ecclesie Carnotensis quod clerici ecclesie Carnotensis canonici quicumque sint ad domesticum eorum servicium possunt assumere quoscumque burgenses de villa Carnotensi nisi servi essent comitis vel comitisse Blesensis et quamdiu in eorum permanebunt servicio liberi erunt et immunes ab omni exactione et tallia comitisse Blesensis sive comitis nec aliquam possunt negociationem exercere nisi de annona quam in augusto emerint vel de vino empto in vindemiis et de lana et de pannis factis de velleribus ovium suarum quos sine omni teloneo poterunt vendere sicut et alias res suas Et adjecit quod in tempore comitis Teobaldi vidit Vincentem burgensem Carnotensem talliabilem et prepositum comitis qui postea factus serviens domini Remensis W[illelmi] cum esset electus Carnotensis immunis fuit ab omni exactione et tallia et postmodum vidit eum similiter immunem cum esset in servicio R[aginaldi] Carnotensis episcopi tunc canonici ejusdem ecclesie Vidit etiam Herveum lanarium Girardum de Sub Ulmo Herbertum poterium burgenses talliabiles qui de burgensia ad servicium Yvonis Carnotensis decani transierunt et immunes fuerunt Vidit etiam Renaudum cognatum suum qui cum de burgensia ad servicium Bernardi cancellarii transisset immunis fuit Vidit quoque Garinum filium Girodi qui de burgensia transiit ad servicium Gaufridi de Bello Videre canonici et immunis fuit Thecelinum quoque vidit qui cum esset in servicio Petri de Pontesia cum moraretur in partibus Jerosolimitanis taillatus fuit idem Thecelinus et per ecclesie justiciam reddita sunt vadia probato quod pro sua procuratione pensionem haberet a predicto P[etro] Vidit etiam Fulcherium filium Philippi de burgensia transisse ad servicium Alcheri canonici postea talliatus est et pro eo et Nicolao serviente Auberti clerici de choro ecclesia interdicta et reddita sunt postmodum eisdem F[ulcherio] et N[icolao] gagia sua et emendacio inde est facta Simile vidit de Gaufrido Salvo serviente De arbitrio dixit quod revera facta est compromissio in dominam Reginam et W[illelmum] dominum Remensem super contencione de quinque hominibus salvis omnino consuetudinibus et libertatibus ecclesie Carnotensis ita enim retractata est forma compromissionis a domino Rotrodo ad dominum Remensem loquente quod canonici Carnotenses ad eos compromittebant salvis consuetudinibus et libertatibus ecclesie sue ita quod quinque dicti homines ad honorem ecclesie remanerent sed de compromissione tenenda nec fides interposita est nec plegius nec pena proposita De loco in quo hoc factum fuit dixit in aula Regis Parisius in angulo versus Cordoenariam De prolatione arbitrii idem quod Hugo prepositus Raherius prepositus et subdiaconus juratus idem dixit de consuetudine addens se multos vidisse de burgensia ad canonicorum servicia transisse et immunes fuisse Dixit etiam quod plures habuit servientes burgenses qui immunes extiterunt et cum comes Teobaldus eum super quodam serviente ejus convenisset qui burgensis ejus fuerat de consuetudine ecclesie immunis remansit et quietus Adjecit quoque se vidisse idem de Fulcherio filio Philippi serviente Alcherii quod subdecanus De arbitrio dixit se non interfuisse Parisius quando facta est compromissio De prolatione arbitrii dicit se immemorem esse Hugo prepositus et subdiaconus juratus dixit idem de consuetudine addens se vidisse Robertum Terree comitis Theobaldi prepositum qui propter gravamina comitis ad servicium Henrici prepositi se transtulit et immunis fuit et hoc vidit de multis aliis et de Gaufrido Salvo serviente idem dixit quod subdecanus De arbitrio dixit quod non interfuit quando facta est compromissio Parisius sed arbitrio proferendo interfuit quod in hunc modum prolatum fuisse dixit quod predicti quinque homines in pace remanerent usque ad festum sancti Johannis et res eorum eis redderentur et hoc disposito dixerunt Regina et dominus Remensis quod cum ventum esset ad predictum terminum supplerent quod de arbitrio superesset post terminum vero Capitulum Carnotense ad dominum Remensem nuncios suos transmisit qui reportaverunt dominum Remensem eis respondisse quod de arbitrio illo amplius non procederet Goslenus prepositus diaconus juratus dixit idem de consuetudine addens de Gaufrido Salvo serviente idem quod subdecanus Adjecit etiam quod cum gagia Sevini servientis sui pro tallia a preposito Carnotensi capta essent prepositus requisitus cognato quod serviens esset dicti Gosleni ei gagia reddidit omnino De arbitrio dixit quod non fuit Parisius quando facta est compromissio in dominam Reginam et dominum Remensem sed quando prolatum in hunc modum fuit arbitrium interfuit quod servientes illi usque ad festum sancti Johannis in servicio canonicorum et protectione ecclesie pacifice remanerent et non ulterius nisi de licentia arbitrorum restitutis eis omnino rebus ablatis Etiam adjecit quod antequam proferrent arbitrium publice proposuerunt quod arbitrium illud non susceperant nisi salvis consuetudinibus et libertatibus ecclesie Carnotensis et comitisse de quibus eis non licebat arbitrari Dixit etiam quod cum ita prolatum fuisset arbitrium dixit dominus Remensis quod cum opus esset de arbitrio ipse et Regina supplerent quod superesset cumque circa festum sancti Johannis per nuncios canonicorum requisitus esset de supplendo arbitrio dixit se certum non posse dare propter absentiam Regine sine qua procedere non poterat sed infra quindecim dies accederet Carnotum paci operam daturus quod non fecit Guismondus archidiaconus diaconus juratus dixit idem de consuetudine addens se vidisse quemdam sororium suum Radulfum de Tevas qui de burgensia transivit ad servicium Ernaudi quondam archidiaconi et viginti duobus annis in ejus servicio immunis permansit De arbitrio dixit quod interfuit Parisius quando facta fuit compromissio que siquidem facta fuit salvis consuetudinibus et libertatibus ecclesie Carnotensis in aula Regis De prolatione arbitrii idem dixit quod Goslenus Robertus succentor et presbiter juratus dixit de consuetudine se idem accepisse quod alii dixerunt et adjecit quod vidit Fulcherium filium Philippi transisse ad servicium Alcherii canonici et fuisse immunem et Gilonem qui ad servicium thesaurarii de burgensia transierat similiter immunem extitisse De compromissione facta idem dixit quod Guismondus cum ipse interfuerit Prolationi vero arbitrii non affuit ut dixit Garinus Camerarii diaconus et canonicus juratus dixit idem de Fulcherio filio Philippi quod subdecanus preterquam de emendatione et addidit quod cum Radulfus de Valeia transisset de burgensia ad servicium Gilleberti camerarii postmodum captus est propter talliam et in Turrem positus et postea cessante ecclesia Carnotensi pro eo per unum diem redditus est et quitatus De arbitrio dixit se non interfuisse arbitrio proferendo vel quando facta est compromissio Galterus canonicus et subdiaconus juratus dixit idem de Fulcherio et Nicholao quod subdecanus et addidit quod abbas Sancti Petri veniens in Capitulum conquestionem fecit quod prepositus Carnotensis duos de servientibus susceperat et tandem per justiciam ecclesie liberati sunt De arbitrio dixit quod compromissioni non interfuit sed prolationi arbitrii affuit de qua dixit idem quod Hugo prepositus Silvester canonicus et subdiaconus juratus dixit idem de Fulcherio filio Philippi quod Garinus et idem de Willelmo Escopart quod de Fulcherio De arbitrio dixit quod compromissioni non interfuit sed de prolatione arbitrii idem dixit quod Hugo prepositus Radulfus canonicus et subdiaconus juratus dixit quod vidit Bretel de Bello Videre qui in servicio cantoris Amaurici diu liber fuit et immunis et eo mortuo rediit ad burgensiam et talliabilis fuit Postea vero gravatus rediit ad servicium Gilleberti subdecani et factus est liber et immunis et in eo servicio uxorem duxit talliabilem que per copulam ejus facta est immunis et libera Vidit etiam Salvum servientem quod cum uxorem talliabilem duxisset in servicio existens decani super ea comes Teobaldus questionem movit coram judicibus a domino papa delegatis et remanserunt ipse et uxor sua liberi et immunes et adhuc remanent De servientibus abbatis Sancti Petri idem dixit quod Galterius de Fulcherio idem quod alii De arbitrio dixit se interfuisse compromissioni facte Parisius in aula Regis et dominum Remensem suscepisse arbitrium salvis consuetudinibus ecclesie et servientibus super quibus contendebatur hoc adjecto quod ipse Radulfus domino Remensi proposuit quod nullomodo vellet arcari ad relinquendum servientem suum nisi ab eo prius spontanea voluntate relictus et ipse ita arbitrium suscepit De prolatione arbitrii et reportatione responsi cum requisitus fuit dominus Remensis de supplendo arbitrio idem dixit quod Hugo prepositus addito quod ipse fuit unus de nunciis Henricus archidiaconus juratus dixit de Salvo serviente idem quod Radulfus subdiaconus de Fulcherio et Gilone idem quod succentor De compromissione facta in dominam Reginam et dominum Remensem cui interfuit dixit arbitrium susceptum fuisse a domino Remensi salvo jure consuetudine et honore ecclesie Carnotensis De prolatione arbitrii idem quod Joslenus prepositus De reportatione responsi cum missum fuit ad dominum archiepiscopum idem quod Hugo prepositus addito quod ipse et idem Hugo missi fuerunt Hugo de Monmirail prepositus diaconus juratus dixit de consuetudinibus idem quod alii de Gilone idem quod Henricus archidiaconus et de susceptione et prolatione arbitrii et reportatione responsi domini Remensis cum ad eum cum ipso Henrico missus fuerit idem dixit per omnia Henricus archidiaconus Vindocinensis juratus dixit de Fulcherio et Gilone idem quod succentor et de Salvo serviente idem quod Radulfus subdiaconus excepto de judicibus delegatis De susceptione et prolatione arbitrii idem quod Henricus archidiaconus Aalardus canonicus et diaconus juratus dixit de Gilone idem quod succentor De susceptione arbitrii dominum Remensem ita illud suscepisse quod servientes illi ecclesie remanerent salvo etiam honore jure et libertate ecclesie illud suscepit De adjectione Radulfi quam fecit de serviente suo idem dixit De prolatione arbitrii dixit quod non interfuit Hugo de Folieto canonicus subdiaconus juratus dixit de servientibus Sancti Petri idem quod Galterius addens quod ab ecclesia Carnotensi habent alie ecclesie illam libertatem quod earum servientes sunt immunes et liberi De forma compromissi idem dixit quod subdecanus De prolatione arbitrii dixit quod vidit et audivit presens quod primo in arbitrio propositum est ab arbitris quod res servientium redderentur in integrum et de earum emptione fieret emendatio et postmodum dictum fuit ab arbitris quod servientes in protectione ecclesie remanerent usque ad festum sancti Johannis nec ulterius nisi de ipsorum arbitrorum licentia et adjecit quia contra forma compromissi dictum erat arbitrium ipsos canonicos statim reclamasse Dixit etiam nec cautionem nec penam de tenendo arbitrio interpositam fuisse Aubertus de Galardone clericus juratus dixit quod vidit Ermenoldum servientem Amaurici cantoris avunculi ipsius Auberti liberum et immunem et post mortem ejusdem cantoris remansit in servicio ejusdem Auberti liber et immunis et idem dixit de Nicolao hoc addito quod cum idem N[icolaus] postmodum talliatus fuisset mantellus ejus captus pro tallia tandem per ecclesie justiciam ei precium mantelli restitutum est Hugo Foalie canonicus et diaconus juratus dixit idem de Gilone quod succentor De Fulcherio filio Philippi dixit quod cum esset in servicio Alcheri canonici tallia de eo fuit capta et per ecclesie justiciam reddita Vidit quoque gagia cujusdam famule cujusdam clerici nec canonici nec de choro capta et per justiciam ecclesie reddita De forma compromissi dixit idem quod subdecanus de prolatione arbitrii idem quod Hugo de Folieto de cautione et pena idem Henricus Capicerii canonicus subdiaconus juratus dixit idem de Gilone quod succentor de famula clerici idem quod Hugo Foalle De Salvo serviente dixit quod vidit gagia ejus capta pro tallia quia feminam comitis talliabilem duxerat et per ecclesie justiciam reddita quia serviens decani erat De forma compromissi idem quod Henricus archidiaconus De prolatione arbitrii dixit se non interfuisse Arnaldus Foallie canonicus subdiaconus juratus dixit idem de Fulcherio quod Hugo Foallie De compromissione dixit se non interfuisse De prolatione arbitrii idem quod Joslenus adiciens quod archiepiscopus Remensis dixit arbitrium illud dici salva consuetudine ecclesie Henricus de Corbolio canonicus et subdiaconus juratus dixit idem de Gilone quod succentor de forma compromissi idem quod Henricus archidiaconus De prolatione arbitrii dixit illud ita dictum fuisse quod servientes de quibus erat contentio pacifice remanerent in servicio clericorum et protectione ecclesie usque ad festum sancti Johannis nec amplius nisi per arbitrorum licentiam et eis integre restituerentur ablata et adjecit dominus Remensis quod ad presens tantum dicebant ipse et Regina de arbitrio alias autem pro loco et tempore quid superesset supplerent Dixit etiam idem Henricus quod cum postmodum requisitus fuisset dominus Remensis de supplendo arbitrio dixit quod nichil amplius super hoc diceret Renaldus canonicus subdiaconus juratus dixit idem de Salvo serviente quod Radulfus de servientibus Sancti Petri idem quod Galterius de forma compromissi idem quod Aalardus de prolatione arbitrii nichil dixit Robertus canonicus et sacerdos Carnotensis ecclesie juratus dixit Parisius eram cum fratribus nostris canonicis in aula regia et ibidem audivi Remensem archiepiscopum dicentem quod ipse cum Regina suscepisset pacificare comitissam Carnotensibus clericis salvis consuetudinibus utriusque partis Postea convenerunt idem Remensis archiepiscopus et Regina in Capitulo Carnotensi et ibi presens audivi quod ipse archiepiscopus Remensis annuente Regina dixit Hoc est dictum nostrum Restituantur ad integrum servientibus clericorum ablata et sint servientes in servicio clericorum si ipsis servientibus placuerit usque ad instans festum sancti Johannis Baptiste extunc non licebit servientibus service clericis nisi ad arbitrium nostrum Gilo Saugerius subdiaconus Carnotensis ecclesie clericus non canonicus juratus dixit Fui Parisius in aula regis cum canonicis Carnotensibus et audivi canonicos Carnotenses et milites comitisse vice ipsius compromittere in archiepiscopum Remensem et A[delam] reginam Francorum super querela que vertebatur inter eos salvo jure utriusque partis et archiepiscopum suscipere pacificare utramque partem secundum formam compromissionis pro se et pro Regina Crispinus cantor Carnotensis juratus dixit idem de compromissione quod Gilo Saugerius et addidit quod audivit ipsam comitissam compromittere in predictos arbitros secundum formam prenotatam et Gaufridum Cointet fidem prestitisse pro comitissa de compromissionis exequutione Dicit etiam quod clerici instabant ut servientes pro quibus presens orta est contentio quiete remanerent in servicio clericorum sed non acquiescente archiepiscopo respondit archiepiscopus se in dicto suo conservaturum honorem ecclesie Carnotensis Dixit etiam se interfuisse Capitulo Carnotensi et audisse archiepiscopum annuente Regina dicentem Hoc est dictum nostrum Isti servientes de quibus presens agitur contentio quieti et immunes remaneant in servicio clericorum si ita servientibus placuerit usque ad quintum decimum diem post instantem Nativitatem sancti Johannis Baptiste et eis restituantur ablata sed post predictum terminum non licebit eis servire clericis nec clericis illos tueri nisi ex ratione arbitrii nostri Adjecit etiam archiepiscopum in communi audientia dixisse illos receptos fuisse cupiditatis obtentu et magis ad dedecus quam ad honorem ecclesie Asseruit etiam archiepiscopum dixisse se paratum jurare quod servientes non debent recipi in servitio clericorum spe precii Stephanus major de Nogento juratus dixit Vidi et audivi Morellum Toneler hominem obnoxium talliis et consuetudinibus comitis Theobaldi qui transiens ad servicium Josleni tunc archidiaconi postea Carnotensis episcopi predicte obnoxietati postea non est compulsus subire Eodem modo transivit Germondus vigerius ad servicium Roberti decani postea Carnotensis episcopi Simili nichilominus libertate Girardus marescallus servivit prefato R[oberto] decano Similiter Ansoldus de Sub Ulmo libere servivit jam dicto R[oberto] episcopo quo defuncto idem Ansoldus rediit voluntarie ad priorem vivendi statum et se subjecit comitis exactionibus Nicolaus de Bello Videre se subjecit servicio Auberti clerici Carnotensis ecclesie non canonici cui imposita fuit tallia quam cum nollet reddere ejus propria capta fuerunt a ministris comitis sed postea reddita ad exigentiam ecclesie nec postea fuit talliatus Garinus Giroldi talliabilis comitis transivit ad servicium Gaufridi canonici postea Carnotensis decani toto tempore servicii quietus fuit ab omni exactione Similiter Radulfus de Valle talliabilis comiti transivit ad servicium Gilleberti Carnotensis subdecani et sic fuit ab omni exactione quietus Girardus de Sub Ulmo et Herbertus potarius frater Yvonis decani prius talliabiles comiti postea servierunt eidem decano sic ab omni exactione quieti Fulcherius Philippi talliabilis comitis transivit ad servicium Alcheri de Posterna cui in diebus servicii imposita fuit tallia sed exigente ecclesia liber fuit ad eadem tallia Galterius modo leprosus juratus dixit Ego transivi in servicium Reimbaudi Craton tunc clerici de choro postea imposita fuit mihi tallia et mea violenter ablata a Godefrido Roissole per potentiam comitis postea ad querimoniam et exigentiam ecclesie restituta mihi fuerunt mea Ego etiam vendebam annonam meam in domo mea ad minam domini mei Reimbaudi sine redditione consuetudinis Germondus de Levesvilla subdiaconus Carnotensis canonicus juratus dixit Vidi Gaufridum Crassum in servicio Gaufridi prepositi Carnotensis liberum ab omni exactione cum audierim perhiberi ipsum fuisse prius talliabilem comitis Vidi etiam Reimbodum servientem Huberti Chotardi camerarii Carnotensis in simili libertate in diebus servicii sui fuisse Severicus etiam in eadem exactionum immunitate servivit Josleno preposito de Auvers cum prius sedisset ad Cambitum et talliabilis esset comitis ut ab ipso audivi Silvinus etiam servivit eidem Josleno in jam dicta libertate de cujus rebus quedam aliquando ablata fuerunt a justiciariis comitis propter talliam sed ad instantiam domini sui restituta ei sua fuerunt Vidi etiam Gilonem Colli Rubei modo prepositum comitisse in servicio Petri prepositi de Fontaneto in eadem libertatis tuitione fuisse Quod major Nogenti testificatus est de Girardo de Sub Ulmo et Herberto potario et Fulcherio Philippi hoc idem magister Herembertus diaconus juratus testificatus est Etiam adjecit Vidi Ansoldum et Haincium servientes Milonis archidiaconi subjacentes prius exactionibus comitis in diebus prenotati servicii ab omni priori consuetudine liberos fuisse De Nicolao de Bello Videre idem testificatus est quod major Nogenti Addidit etiam quod pallium prefati Nicolai ablatum propter talliam a ministris comitis perditum postea illi ab eisdem ministris recompensatum fuit ad instantiam ecclesie Idem de Garino Giroldi testificati sunt Stephanus major Nogenti et magister Herembertus De immunitate Severici per servicium Josleni prepositi de Auvers idem testificati sunt predictus G[ermondus] clericus et magister Herembertus De Gilone Colli Rubei idem testificati sunt predictus G[ermondus] et magister H[erembertus] Dicit etiam magister Herembertus quod quot quibuscumque servientibus clericorum talliam vidit impositam eosdem privilegio servicii sui ab ea fuisse liberatos Idem iterum dicit de Fulcherio Philippi quod major Nogenti Robertus major Sancti Mauricii juratus idem dixit de Maurello tonellario de Germondo viario de Garino Giroldi Ansoldo de Sub Ulmo Girardo marescallo Radulfo de Valle Girardo de Sub Ulmo Herberto potario Fulcherio Philippi quod major Nogenti Idemque perhibuit de Gilone Colli Rubei quod Germondus canonicus et magister Herembertus et adjecit se vidisse Willelmum aquarium Garinum portarium Radulfum de Tevas Herbertum scutarium prius talliabiles comiti et postea in servicio canonicorum Beate Marie ab omni tallia fuisse liberos Radulfus carpentarius juratus dixit Vidi Ebrardum Villanum talliabilem comiti prius sed post servicio episcopi ab omni consuetudine liberatum Idem etiam testatus est de Fulcherio filio Philippi quod predicti testes Milo de Garni canonicus diaconus juratus dixit idem de Fulcherio Philippi quod major Nogenti et idem de Haicio quod magister Herembertus et idem de Garino Giroldi quod ceteri suprascripti et addidit de duobus servientibus Sancti Petri Carnotensis Willelmo carpentario et Willelmo Mago quos justicia comitis incarceravit sed ad exigentiam ecclesie necessario fuerunt restituti Et cum prescriptis testibus convenit in testimonio de Gilone Colli Rubei Johannes de Ismeri juratus dixit Vidi Radulfum de Valle prius talliabilem comiti et postea in servicio Carnotensis ecclesie talliatum et captum cum suis sed ad exigentiam ejusdem ecclesie redditum et liberatum Vidi etiam Aalardum prius subjacentem manui comitis sed postea in servicio Hugonis de Moneta prepositi Novigenti fuisse liberum et adhuc est in eadem libertate Et addidit idem testimonium de Morello tonellario de Girardo marescallo de Saverico filio ejus Ansoldo de Sub Ulmo quod prefati major Novigenti et major Sancti Mauricii hec etiam addens de Ansoldo de Sub Ulmo quod sub manu comitis talliatus fuit quadraginta libris unde transivit ad servicium episcopi Roberti et ibidem libere vixit Et addidit de Ebrardo lignario idem quod Radulfus carpentarius Teobaldus Patras clericus diaconus juratus dixit idem de Garino Giroldi Herberto potario Haicio Girardo de Sub Ulmo de Saverico qui adhuc est in servicio prepositi de Auvers et de Alardo modo serviente Hugonis prepositi Novigenti quod alii testes supra Gaufridus Salvus serviens juratus dixit idem de Germondo viario et de Girardo marescallo et de Herberto scutario Radulfo de Valle Radulfo de Tevas quod de eisdem supradictum est Etiam addidit de Morello tonellario preter idem quod supradictum est de eo quod uxor ejus pannificans tracta fuit in causam violentia Clementis tunc prepositi Carnotensis sed decretum fuit in episcopi Josleni curia astante Clemente preposito quod de lana ovium suarum pannificare poterat et si quid ad perfectionem panni deesset supplementum poterat comparare sine consuetudine totumque vendere immuniter sed pannum integrum de lana emptitia non licebat ei facere vel vendere Hoc etiam de immunitate pannificandi testatur magister Erembertus Addidit etiam G[aufridus] predictus quod vidit Fulcaudum fullonem prius talliabilem comiti postea in servicio Roberti tunc decani ab omni exactione immunem Vidit etiam Herveum lanarium Girardum de Sub Ulmo Radulfum Soilie Rat Garinum Giroldi prius talliabiles comiti postea per servicium Carnotensis ecclesie immunes Dicit etiam de se quod sepe imposita fuerit ei tallia et ad instanciam ecclesie remansit semper immunis Nicolaus de Bello Videre idem testificatus est de Germondo viario Fulcherio Philippi Morello tonellario Fulcaudo fullone Girardo marescallo Radulfo de Valle Radulfo de Tevas Aalardo de Valle quod supradictum est de eis idem eciam de Herberto scutario et Saverico quod supra Addidit etiam se vidisse Gireium Javele Germondum lorismarium Gaufridum Vindocinensem Herminoldum omnes prius talliabiles comiti postea per servicium clericorum immunes hoc addito de Herminoldo quod in diebus servicii ecclesie talliatus fuerit et propria ejus violenter ablata sed ad instanciam Capituli Carnotensis plene liberatus De se ipso etiam idem testatus est quod major Novigenti Loinandus juratus idem dixit de Morello tonellario Radulfo de Valle Fulcherio Philippi Garino Giroldi Gireio Javele quod supra de eis perhibitum est Symon Bretellus juratus dixit idem de Germondo lorismario Radulfo de Tevas Girardo de Sub Ulmo Radulfo de Valle Herveo lanario Garino Giroldi Fulcherio Philippi quod supra de eis prenotatum est hoc addito quod ipse Fulcherius violenter captus fuit in servicio Alcherii de Posterna et ob hoc villa Carnotensi interdicta comes compulsus est eum reddere et fecit rectum Hugo de Atrio juratus dixit de Gireio Javele Garino Giroldi Radulfo de Valle Radulfo de Tevas Fulcherio Philippi quod supra de eis sepedictum est Adjecit eciam servientes clericorum libere posse comparare et vendere quelibet victualia in qualibet quantitate et ad propriam minam vel domini sui annonas suas vendere absque consuetudine Aalardus claustrarius juratus dixit de Gireio Javele Fulcaudo fullone Garino Giroldi Girardo de Sub Ulmo Morello tonellario Fulcherio Philippi Herveo lanario Herberto potario idem quod supra de ipsis testificatum est Etiam adjecit de quodam Herberto quod lapides adunaverat ad facienda edificia sua et capti fuerunt lapides a servientibus comitis ad construendum muros civitatis et per justiciam ecclesie recompensati fuerunt Asseruit etiam quod sepe viderit ecclesiam Carnotensem interdictam preposito comitis mittente manum violentam in servientes clericorum vel in res eorum et ab exactoribus rectum fieri pro illata violentia in manu Capituli Tam iste etiam A[alardus] quam multi alii jurati testantur nullum servientem clericorum compulsum umquam fuisse ab eorum servicio ad manum comitis redire preter eos per quos instans scandalum emersit inter ecclesiam et comitissam De emendo et vendendo victualia et pannificando a servientibus clericorum eamdem immunitatem testatur Aalardus que supra notata est Robertus canonicus et sacerdos juratus dixit idem de Fulcherio Philippi quod alii supra Magister Herveus de Galardone subdiaconus Carnotensis ecclesie clericus non canonicus juratus dixit Habebam servientem Herveum Britonem habentem uxorem et domum in vico Muret cui a ministris comitis imposita fuit tallia quam cum reddere recusaret ministri comitis culcitras ejus absportaverunt quod serviens nunciavit michi et ego Carnotensi Capitulo Quo audito Gillebertus de tunc subdecanus consilio fratrum fretus misit ad ministros comitis Herveum de Manviller proprium servientem Capituli sub comminatione interdicti ut restituerentur ablata servienti ad cujus revocationis instantiam facta est restitutio Sed quia ante ostium sub divo exposite fuerunt res ablate iterata instantia compulsi sunt ministri comitis domum prenotatam suis spoliis investire Gervasius de Cluviler juratus dixit de Garino Giroldi idem quod alii et similiter de Fulcherio Philippi et addidit de Gaufrido Salvo serviente decani Carnotensis quod a ministris comitis imposita fuerit ei tallia et pro tallia reddenda fracta fuerit ejus archa et nummi ablati et cessante ecclesia pro illata violentia compulsi sunt exactores rectum facere et ablata restituere mediante pro reddendis suppositione argenti et auri Milardus pelliparius juratus dixit idem de Garino Giroldi Morello tonellario Fulcherio Philippi Herveo lanario Girardo marescallo Radulfo de Tevas Radulfo Soilie Rat Radulfo de Valle sicut de eis prenotatum est Crispinus cantor Carnotensis juratus dixit idem de Garino Giroldi quod de ipso supradictum est Henricus juratus dixit idem de Garino Giroldi quod alii De Hilduino de Muret patre suo quod fuit talliabilis comitis postea servicio Henrici prepositi liber vixit ab exactione De Fulcherio Philippi idem quod alii Gaufridus de Poenci canonicus Carnotensis juratus dixit de Gilone Collo Rubeo idem quod alii Dixit etiam de se ipso se habuisse servientem Willelmum Normannum cui bis imposita fuit tallia in servicio ipsius qui ab eadem remansit immunis ad instantiam ecclesie