Charter Document - 03720114
| Charter Number: | 03720114 |
|---|---|
| Cartulary Title: | Charters of Worcester |
| Charter Language: | Latin, English |
| Charter Origin: | Royal |
| Charter Type(s): | Grant |
| Date: | 0963 - 0964 |
| Date type: | Internal, A.D., Regnal |
| Resource Link(s): |
eSawyer (S 731) Corpus Christi College, Cambridge - MS 111 (p163) Corpus Christi College, Cambridge - MS 101 (p295) |
Charter:
Altitonantis Dei largiflua clementia qui est rex regum et dominus dominantium Ego Ædgarus Anglorum basileus omniumque regum insularum ocæni que Brytanniam circumjacent cunctarumque nationum quæ infra æam includuntur imperator et dominus gratias ago ipsi Deo omnipotenti regi meo qui meum imperium sic ampliavit et exaltavit super regnum patrum meorum Qui licet monarchiam totius Angliæ adepti sint a tempore Æþelstani qui primus regum Anglorum omnes nationes quæ Brytanniam incolunt sibi armis subegit nullus tamen eorum ultra ejus fines imperium suum dilatare aggressus est Mihi autem concessit propitia divinitas cum Anglorum imperio omnia regna insularum ocæni cum suis ferocissimis regibus usque Norregiam maximamque partem Hiberniæ cum sua nobilissima civitate Dublina Anglorum regno subjugare quos etiam omnes meis imperiis colla subdere Dei favente gratia coegi Quapropter et ego Christi gloriam et laudem in regno meo exaltare et ejus servitium amplificare devotus disposui et per meos fideles fautores Dunstanum videlicet archiepiscopum et Æþelwoldum ac Oswaldum episcopos quos in patres spirituales et consiliatores elegi magna ex parte secundum quod disposui perfeci Siquidem temporibus antecessorum meorum regum Anglorum monasteria tam monachorum quam virginum destructa et penitus neglecta in tota Anglia erant quæ ego ad Dei laudem pro remedio animæ meæ reparare et servorum et ancillarum Dei numerum multiplicare devovi Et ipsis supradictis meis cooperatoribus strenue annitentibus jam xl et vii monasteria cum monachis et sanctimonialibus constitui et si Christus mihi tamdiu vitam concesserit usque ad quinquagesimum remissionis numerum meæ devote Deo munificentiæ oblationem protendere decrevi Vnde nunc in præsenti monasterium quod predictus reverendus episcopus Oswaldus in sede episcopali Weogrecæstre in honore sanctæ Dei genitricis Marie amplificavit et eliminatis clericorum neniis et spurcis lasciviis religiosis Dei servis monachis meo consensu et favore suffultus locavit ego ipsis monasticæ religionis viris regali auctoritate confirmo et consilio et astipulatione principum et optimatum meorum corroboro et consigno ita ut jam amplius non sit fas neque jus clericis reclamandi quicquam inde quippe qui magis elegerunt cum sui ordinis periculo et ecclesiastici beneficii dispendio suis uxoribus adherere quam Deo caste et canonice servire Et ideo cuncta que illi de ecclesia possederant [c]um ipsa ecclesia sive ecclesiastica sive secularia tam mobilia quam immobilia ipsis Dei servis monachis ab hac die perpetualiter regiæ munificen[tie jure] deinceps possidenda trado et consigno ita firmiter ut nulli principum nec etiam ulli episcopo succedenti fas sit aut licitum quicquid [inde] subtrahere aut pervadere aut ab eorum potestate surripere [et in] clericorum jus iterum traducere quamdiu fides christiana [in Ang]lia perduraverit Sed et dimidium centuriatum quod Anglie vocatur Cuðbergehl[awes h]undred ad quod jacent l hide in Croppeðorne [quas] Offa rex Merciorum quondam familiæ in Weogerecæstre donavit liberas ab omni [re]gali exactione ego ipsis Dei servis cum ædem libertate trado [et con]scribo Insuper etiam ad supplendum ipsum centuriatum id est hundred ut ex [m]eo dono illud plenum habænt terras ipsius æcclesiæ quæ hactenus regiæ exactioni subjacebant ab hac die in perpetuum liberabo et liberus esse concedo et precipio æs videlicet quæ sunt ultra Avene flumen quæ istis vocabulis nominatur Vuera breodun cum Peonedoc Teotintun cum Myttune Secgesbæruwe et in monte Wiccisca Norðwica Eowenland Dæiglæsford et Dorene et Iccacumb et in ripa Sturæ fluminis Scepwæsctun et ibi juxta æm Blacwælle et in occidentali parte Sabrinæ Grimanlæge cum Wittlæge et Cnihtawice et Hallege cum sibi pertinentibus et item Herefordtun juxta Avene pro supplendo ut supradiximus centuriatu id est hundred Deo et sanctæ Dei genitrici Mariæ ad usus servorum ejus monachorum scilicet liberas dono et quietas esse precipio deinceps et in perpetuum ab omnibus secularium rerum oneribus duris et levibus et ab omni servitute et exactionibus fiscalibus magnis et modicis notis et ignotis tam regis quam principis et ministrorum atque exactorum eorum exceptis pontis et arcis constructione et expeditione contra hostem Habætque Winsinus reverendus sacerdos quem ipse episcopus Oswaldus me favente et auctoritatem regiam prestante in sede episcopali monachis preposuit quandiu ipse vixerit omnesque post eum sui successores qui eidem congregationi prepositi fuerint ipsum hundred cum omnibus debitis quæ rex antæ in eo habuit et jus et potestatem ærundem possessionum cum tolle et tæme Saca et socne et infangene þeof et proprii juris debitum transgressionis et penam delicti quæ Anglie dicitur ofersæwnesse et gyltwyte nec sit fas aut potestas cuiquam prepositorum seu exactorum vel ministrorum meorum nec alicui principi vel ex succedentium numero pontifici hanc meæ munificentiæ libertatem et concessionis firmitatem in aliquo minuere vel infringere vel quoquo modo mutare aut pervadere aut quocunque ingenio ipsos monachos Dei servos inquietando perturbare ut aliqua fraudulenta occasione iterum in clericorum aut ipsius episcopi proprium transænt jus ab ipsorum potestate quorum usui ista concessi et donavi Providi etiam cauteæ studio ut hæc libertas firmius eis posset perdurare ne cum regis ministris aut ejus centuriatus id est hundredes exactoribus naumachiæ expeditionem quæ ex tota Anglia regi invenitur faciant sed cum suo archiductore videlicet episcopo qui eos defendere et protegere debet ab omni perturbatione et inquietudine Et quia idem reverendus antistes Oswaldus per suos amicos et meos consiliarios supranominatos videlicet Dunstanum archiepiscopum et Æþelwoldum [] episcopum et virum magnificum Bryhtnoðum comitem me requisivit et impetravit ut ad confirmandam æcclesiasticarum possessionum libertate[m] su[i] episcopatus ad centuriatum qui Wulferesl[aw] dicitur quem ipsa æcclesia antiquitus libere possidebat ei conce[de]rem alterum hundredum facere libertate donata de terris æcclesiæ quæ adhuc hactenus [r]egiis exactionibus subjacebant videlicet Breodune Bleccelæ Tyrdintune quatinus posset ipse cum monachis suis unam naucupletionem quod Anglie Scypfylleð dicitur per se habere placuit michi hoc ei annuere tam pro ejus religiosa sanctitate quam pro ipsorum legatorum reverentia et dilectione Quapropter ego Ædgarus Anglorum rex et basileus Deo et sanctæ Dei genitrici Mariæ ejusque ministro Oswaldo meo fideli episcopo libens annuo et dono huius libertatis privilegium sicut ab ipsis rogatus sum scilicet ut ipse episcopus cum monachis suis de istis tribus centuriatibus id est hundredis videlicet Wulfereslaw et Winburge trowe et tertio monachorum quod dicitur Cuðburgelawe constituant unam naucupletionem quod Anglie dicitur Scypfylleð oþþe scypsocne in loco quem ob ejus memoriam Oswaldeslaw deinceps appellari placuit ubi querelarum causæ secundum morem patriæ [et] legum jura jure discernantur habætque ipse episcopus omnesque sui successores ibi ad jus ecclesiasticum debita transgressionum et penam delictorum quæ nos dicimus ofersegeness et gyltwite et omnia quæcunque rex in suis hundredis habet ita tamen ne ipsi qui ibi Deo serviunt monachi de suo jure aut libertate quam ad suum hundred eis concessi quicquam perdant sed habent ipsi ibi omnia quæ ad suum jus id est ad tertium centuriatum pertinent æque integra acsi per se separatum essent videlicet debita transgressionum et penam delictorum et cetera quæ superius comprehensa sunt quæ eis libere et quiete perpetualiter tenenda concessi sintque hæc omnia et quæcunque illorum sunt sub ejus manu et potestate qui ipsis in monastici ordinis regimine sub episcopo præpositus fuerit Qui si se viderint injuste gravari vel vi opprimi fas sit eis ad regiæ majestatis et archiepiscopi examen et tutelam si tamen necesse fuerit confugere qui propter Deum æquitatem et clementem defensionem eis impendant Servantibus hæc vita æterna tribuatur a domino in cælestibus Quicunque vero imminuerit vel in pejus mutando subtraxerit eis quicquam de iis sit pars ejus cum Dathan et Abiron et cum Juda traditore domini et Juliano apostata æcclesiarum Dei oppressore et persecutore æterno anathemate ligatus cum diabolo et angelis ejus infernalibus ignibus perpetuo cruciandus nisi resipiscat et emendet Amen amen amen fiat fiat fiat Facta sunt hæc anna dominicæ nativitatis DCCCCLXIIII Indictione viii regni vero Ædgari Anglorum regis vi in regia urbe quæ ab incolis Glæwecæstre nominatur in natale domini festi[vitate] sanctorum Innocentum feria iiii Ðis syndon þa gewitnesse þe þær wæron et mid þ nunge getrymdon et þis [c]urs allinge gefæstnodon uppon allum ðam þe ðis undoð oþþe gewaniað oððe gewemmað [oð]ðe of ðære munekan anwalde eft on clerican hand getyrnað + Ego Ædgar basileus Anglorum et imperator regum gentium cum consensu principum et archuntorum meorum hanc mæm munificentiam signo crucis Christo corroboro + Ego Ælfþryð regina consensi et signo crucis confirmavi + Ego Dunstan archiepiscopus Doruuernensis æcclesiæ Christi consensi et subscripsi + Ego Oscytel archiepiscopus Eboracensis æcclesiæ consensi et subscripsi + Ego Ælfstan episcopus consensi + Ego Æþelwold episcopus consensi + Ego Oswald episcopus conseni + Ego Osulf episcopus consensi + Ego Wynsi episcopus consensi + Ego Wulfric episcopus consensi + Ego Æscwi abbas + Ego Osgar abbas + Ego Ælfstan abbas + Ego Æþelgar abbas + Ego Ælfric abbas + Ego Kineward abbas + Ego Ælfere dux + Ego Brihtnoð dux + Ego Ordgar dux + Ego Ælfæh dux + Ego Æþelwold dux + Ego Æþelwine dux + Ego Brihtferð minister + Ego Ælfwine minister + Ego Æþelward minister + Ego Wulstan minister + Ego Ærnulf minister + Ego Osulf minister + Ego Wulstan minister + Ego Leofwine minister + Ego Ælfward minister + Ego Æþelmund minister + Ego Osward minister + Ego Leofwine minister
Markups
Diplomatics Markup:
Altitonantis Dei largiflua clementia qui est rex regum et dominus dominantium Ego Ædgarus Anglorum basileus omniumque regum insularum ocæni que Brytanniam circumjacent cunctarumque nationum quæ infra æam includuntur imperator et dominus gratias ago ipsi Deo omnipotenti regi meo qui meum imperium sic ampliavit et exaltavit super regnum patrum meorum Qui licet monarchiam totius Angliæ adepti sint a tempore Æþelstani qui primus regum Anglorum omnes nationes quæ Brytanniam incolunt sibi armis subegit nullus tamen eorum ultra ejus fines imperium suum dilatare aggressus est Mihi autem concessit propitia divinitas cum Anglorum imperio omnia regna insularum ocæni cum suis ferocissimis regibus usque Norregiam maximamque partem Hiberniæ cum sua nobilissima civitate Dublina Anglorum regno subjugare quos etiam omnes meis imperiis colla subdere Dei favente gratia coegi Quapropter et ego Christi gloriam et laudem in regno meo exaltare et ejus servitium amplificare devotus disposui et per meos fideles fautores Dunstanum videlicet archiepiscopum et Æþelwoldum ac Oswaldum episcopos quos in patres spirituales et consiliatores elegi magna ex parte secundum quod disposui perfeci Siquidem temporibus antecessorum meorum regum Anglorum monasteria tam monachorum quam virginum destructa et penitus neglecta in tota Anglia erant quæ ego ad Dei laudem pro remedio animæ meæ reparare et servorum et ancillarum Dei numerum multiplicare devovi Et ipsis supradictis meis cooperatoribus strenue annitentibus jam xl et vii monasteria cum monachis et sanctimonialibus constitui et si Christus mihi tamdiu vitam concesserit usque ad quinquagesimum remissionis numerum meæ devote Deo munificentiæ oblationem protendere decrevi Vnde nunc in præsenti monasterium quod predictus reverendus episcopus Oswaldus in sede episcopali Weogrecæstre in honore sanctæ Dei genitricis Marie amplificavit et eliminatis clericorum neniis et spurcis lasciviis religiosis Dei servis monachis meo consensu et favore suffultus locavit ego ipsis monasticæ religionis viris regali auctoritate confirmo et consilio et astipulatione principum et optimatum meorum corroboro et consigno ita ut jam amplius non sit fas neque jus clericis reclamandi quicquam inde quippe qui magis elegerunt cum sui ordinis periculo et ecclesiastici beneficii dispendio suis uxoribus adherere quam Deo caste et canonice servire Et ideo cuncta que illi de ecclesia possederant [c]um ipsa ecclesia sive ecclesiastica sive secularia tam mobilia quam immobilia ipsis Dei servis monachis ab hac die perpetualiter regiæ munificen[tie jure] deinceps possidenda trado et consigno ita firmiter ut nulli principum nec etiam ulli episcopo succedenti fas sit aut licitum quicquid [inde] subtrahere aut pervadere aut ab eorum potestate surripere [et in] clericorum jus iterum traducere quamdiu fides christiana [in Ang]lia perduraverit Sed et dimidium centuriatum quod Anglie vocatur Cuðbergehl[awes h]undred ad quod jacent l hide in Croppeðorne [quas] Offa rex Merciorum quondam familiæ in Weogerecæstre donavit liberas ab omni [re]gali exactione ego ipsis Dei servis cum ædem libertate trado [et con]scribo Insuper etiam ad supplendum ipsum centuriatum id est hundred ut ex [m]eo dono illud plenum habænt terras ipsius æcclesiæ quæ hactenus regiæ exactioni subjacebant ab hac die in perpetuum liberabo et liberus esse concedo et precipio æs videlicet quæ sunt ultra Avene flumen quæ istis vocabulis nominatur Vuera breodun cum Peonedoc Teotintun cum Myttune Secgesbæruwe et in monte Wiccisca Norðwica Eowenland Dæiglæsford et Dorene et Iccacumb et in ripa Sturæ fluminis Scepwæsctun et ibi juxta æm Blacwælle et in occidentali parte Sabrinæ Grimanlæge cum Wittlæge et Cnihtawice et Hallege cum sibi pertinentibus et item Herefordtun juxta Avene pro supplendo ut supradiximus centuriatu id est hundred Deo et sanctæ Dei genitrici Mariæ ad usus servorum ejus monachorum scilicet liberas dono et quietas esse precipio deinceps et in perpetuum ab omnibus secularium rerum oneribus duris et levibus et ab omni servitute et exactionibus fiscalibus magnis et modicis notis et ignotis tam regis quam principis et ministrorum atque exactorum eorum exceptis pontis et arcis constructione et expeditione contra hostem Habætque Winsinus reverendus sacerdos quem ipse episcopus Oswaldus me favente et auctoritatem regiam prestante in sede episcopali monachis preposuit quandiu ipse vixerit omnesque post eum sui successores qui eidem congregationi prepositi fuerint ipsum hundred cum omnibus debitis quæ rex antæ in eo habuit et jus et potestatem ærundem possessionum cum tolle et tæme Saca et socne et infangene þeof et proprii juris debitum transgressionis et penam delicti quæ Anglie dicitur ofersæwnesse et gyltwyte nec sit fas aut potestas cuiquam prepositorum seu exactorum vel ministrorum meorum nec alicui principi vel ex succedentium numero pontifici hanc meæ munificentiæ libertatem et concessionis firmitatem in aliquo minuere vel infringere vel quoquo modo mutare aut pervadere aut quocunque ingenio ipsos monachos Dei servos inquietando perturbare ut aliqua fraudulenta occasione iterum in clericorum aut ipsius episcopi proprium transænt jus ab ipsorum potestate quorum usui ista concessi et donavi Providi etiam cauteæ studio ut hæc libertas firmius eis posset perdurare ne cum regis ministris aut ejus centuriatus id est hundredes exactoribus naumachiæ expeditionem quæ ex tota Anglia regi invenitur faciant sed cum suo archiductore videlicet episcopo qui eos defendere et protegere debet ab omni perturbatione et inquietudine Et quia idem reverendus antistes Oswaldus per suos amicos et meos consiliarios supranominatos videlicet Dunstanum archiepiscopum et Æþelwoldum [] episcopum et virum magnificum Bryhtnoðum comitem me requisivit et impetravit ut ad confirmandam æcclesiasticarum possessionum libertate[m] su[i] episcopatus ad centuriatum qui Wulferesl[aw] dicitur quem ipsa æcclesia antiquitus libere possidebat ei conce[de]rem alterum hundredum facere libertate donata de terris æcclesiæ quæ adhuc hactenus [r]egiis exactionibus subjacebant videlicet Breodune Bleccelæ Tyrdintune quatinus posset ipse cum monachis suis unam naucupletionem quod Anglie Scypfylleð dicitur per se habere placuit michi hoc ei annuere tam pro ejus religiosa sanctitate quam pro ipsorum legatorum reverentia et dilectione Quapropterwords of disposition standard ego Ædgarus Anglorum rex et basileus Deo et sanctæ Dei genitrici Mariæ ejusque ministro Oswaldo meo fideli episcopo libens annuo et dono huius libertatis privilegium sicut ab ipsis rogatus sum scilicet ut ipse episcopus cum monachis suis de istis tribus centuriatibus id est hundredis videlicet Wulfereslaw et Winburge trowe et tertio monachorum quod dicitur Cuðburgelawe constituant unam naucupletionem quod Anglie dicitur Scypfylleð oþþe scypsocne in loco quem ob ejus memoriam Oswaldeslaw deinceps appellari placuit ubi querelarum causæ secundum morem patriæ [et] legum jura jure discernantur habætque ipse episcopus omnesque sui successores ibi ad jus ecclesiasticum debita transgressionum et penam delictorum quæ nos dicimus ofersegeness et gyltwite et omnia quæcunque rex in suis hundredis habet ita tamen ne ipsi qui ibi Deo serviunt monachi de suo jure aut libertate quam ad suum hundred eis concessi quicquam perdant sed habent ipsi ibi omnia quæ ad suum jus id est ad tertium centuriatum pertinent æque integra acsi per se separatum essent videlicet debita transgressionum et penam delictorum et cetera quæ superius comprehensa sunt quæ eis libere et quiete perpetualiter tenenda concessi sintque hæc omnia et quæcunque illorum sunt sub ejus manu et potestate qui ipsis in monastici ordinis regimine sub episcopo præpositus fuerit Qui si se viderint injuste gravari vel vi opprimi fas sit eis ad regiæ majestatis et archiepiscopi examen et tutelam si tamen necesse fuerit confugere qui propter Deum æquitatem et clementem defensionem eis impendant Servantibus hæc vita æterna tribuatur a domino in cælestibus Quicunque vero imminuerit vel in pejus mutando subtraxerit eis quicquam de iis sit pars ejus cum Dathan et Abiron et cum Juda traditore domini et Juliano apostata æcclesiarum Dei oppressore et persecutore æterno anathemate ligatus cum diabolo et angelis ejus infernalibus ignibus perpetuo cruciandus nisi resipiscat et emendet Amen amen amen fiat fiat fiatfarewell Facta sunt hæcdate clause standard anna dominicæ nativitatisdate clause standard DCCCCLXIIIIdate clause particulars Indictionedate clause standard viiidate clause particulars regni verodate clause standard Ædgari Anglorum regis vidate clause particulars in regia urbedate clause particulars quæ abdate clause standard incolis Glæwecæstredate clause particulars nominaturdate clause standard in natale domini festi[vitate] sanctorum Innocentum feria iiiidate clause particulars Ðis syndon þa gewitnesse þe þær wæron et mid þ nunge getrymdon et þis [c]urs allinge gefæstnodon uppon allum ðam þe ðis undoð oþþe gewaniað oððe gewemmað [oð]ðe of ðære munekan anwalde eft on clerican hand getyrnað + Ego Ædgar basileus Anglorum et imperator regum gentiumwitness clause particulars cum consensu principum et archuntorum meorum hanc mæm munificentiam signo crucis Christo corroborowitness clause standard +witness clause standard Ego Ælfþryð reginawitness clause particulars consensi et signo crucis confirmaviwitness clause standard +witness clause standard Ego Dunstan archiepiscopus Doruuernensis æcclesiæ Christiwitness clause particulars consensi et subscripsiwitness clause standard +witness clause standard Ego Oscytel archiepiscopus Eboracensis æcclesiæwitness clause particulars consensi et subscripsiwitness clause standard +witness clause standard Ego Ælfstan episcopuswitness clause particulars consensiwitness clause standard +witness clause standard Ego Æþelwold episcopuswitness clause particulars consensiwitness clause standard +witness clause standard Ego Oswald episcopuswitness clause particulars conseniwitness clause standard +witness clause standard Ego Osulf episcopuswitness clause particulars consensiwitness clause standard +witness clause standard Ego Wynsi episcopuswitness clause particulars consensiwitness clause standard +witness clause standard Ego Wulfric episcopuswitness clause particulars consensiwitness clause standard +witness clause standard Ego Æscwi abbaswitness clause particulars +witness clause standard Ego Osgar abbaswitness clause particulars +witness clause standard Ego Ælfstan abbaswitness clause particulars +witness clause standard Ego Æþelgar abbaswitness clause particulars +witness clause standard Ego Ælfric abbaswitness clause particulars +witness clause standard Ego Kineward abbaswitness clause particulars +witness clause standard Ego Ælfere duxwitness clause particulars +witness clause standard Ego Brihtnoð duxwitness clause particulars +witness clause standard Ego Ordgar duxwitness clause particulars +witness clause standard Ego Ælfæh duxwitness clause particulars +witness clause standard Ego Æþelwold duxwitness clause particulars +witness clause standard Ego Æþelwine duxwitness clause particulars +witness clause standard Ego Brihtferð ministerwitness clause particulars +witness clause standard Ego Ælfwine ministerwitness clause particulars +witness clause standard Ego Æþelward ministerwitness clause particulars +witness clause standard Ego Wulstan ministerwitness clause particulars +witness clause standard Ego Ærnulf ministerwitness clause particulars +witness clause standard Ego Osulf ministerwitness clause particulars +witness clause standard Ego Wulstan ministerwitness clause particulars +witness clause standard Ego Leofwine ministerwitness clause particulars +witness clause standard Ego Ælfward ministerwitness clause particulars +witness clause standard Ego Æþelmund ministerwitness clause particulars +witness clause standard Ego Osward ministerwitness clause particulars +witness clause standard Ego Leofwine ministerwitness clause particulars
Names Markup:
Altitonantis Dei largiflua clementia qui est rex regum et dominus dominantium Ego Ædgarus Anglorum basileus omniumque regum insularum ocæni que Brytanniam circumjacent cunctarumque nationum quæ infra æam includuntur imperator et dominus gratias ago ipsi Deo omnipotenti regi meo qui meum imperium sic ampliavit et exaltavit super regnum patrum meorum Qui licet monarchiam totius Angliæ adepti sint a tempore Æþelstani qui primus regum Anglorum omnes nationes quæ Brytanniam incolunt sibi armis subegit nullus tamen eorum ultra ejus fines imperium suum dilatare aggressus est Mihi autem concessit propitia divinitas cum Anglorum imperio omnia regna insularum ocæni cum suis ferocissimis regibus usque Norregiam maximamque partem Hiberniæ cum sua nobilissima civitate Dublina Anglorum regno subjugare quos etiam omnes meis imperiis colla subdere Dei favente gratia coegi Quapropter et ego Christi gloriam et laudem in regno meo exaltare et ejus servitium amplificare devotus disposui et per meos fideles fautores Dunstanum videlicet archiepiscopum et Æþelwoldum ac Oswaldum episcopos quos in patres spirituales et consiliatores elegi magna ex parte secundum quod disposui perfeci Siquidem temporibus antecessorum meorum regum Anglorum monasteria tam monachorum quam virginum destructa et penitus neglecta in tota Anglia erant quæ ego ad Dei laudem pro remedio animæ meæ reparare et servorum et ancillarum Dei numerum multiplicare devovi Et ipsis supradictis meis cooperatoribus strenue annitentibus jam xl et vii monasteria cum monachis et sanctimonialibus constitui et si Christus mihi tamdiu vitam concesserit usque ad quinquagesimum remissionis numerum meæ devote Deo munificentiæ oblationem protendere decrevi Vnde nunc in præsenti monasterium quod predictus reverendus episcopus Oswaldus in sede episcopali Weogrecæstre in honore sanctæ Dei genitricis Marie amplificavit et eliminatis clericorum neniis et spurcis lasciviis religiosis Dei servis monachis meo consensu et favore suffultus locavit ego ipsis monasticæ religionis viris regali auctoritate confirmo et consilio et astipulatione principum et optimatum meorum corroboro et consigno ita ut jam amplius non sit fas neque jus clericis reclamandi quicquam inde quippe qui magis elegerunt cum sui ordinis periculo et ecclesiastici beneficii dispendio suis uxoribus adherere quam Deo caste et canonice servire Et ideo cuncta que illi de ecclesia possederant [c]um ipsa ecclesia sive ecclesiastica sive secularia tam mobilia quam immobilia ipsis Dei servis monachis ab hac die perpetualiter regiæ munificen[tie jure] deinceps possidenda trado et consigno ita firmiter ut nulli principum nec etiam ulli episcopo succedenti fas sit aut licitum quicquid [inde] subtrahere aut pervadere aut ab eorum potestate surripere [et in] clericorum jus iterum traducere quamdiu fides christiana [in Ang]lia perduraverit Sed et dimidium centuriatum quod Anglie vocatur Cuðbergehl[awes h]undred ad quod jacent l hide in Croppeðorne [quas] Offa rex Merciorum quondam familiæ in Weogerecæstre donavit liberas ab omni [re]gali exactione ego ipsis Dei servis cum ædem libertate trado [et con]scribo Insuper etiam ad supplendum ipsum centuriatum id est hundred ut ex [m]eo dono illud plenum habænt terras ipsius æcclesiæ quæ hactenus regiæ exactioni subjacebant ab hac die in perpetuum liberabo et liberus esse concedo et precipio æs videlicet quæ sunt ultra Avene flumen quæ istis vocabulis nominatur Vuera breodun cum Peonedoc Teotintun cum Myttune Secgesbæruwe et in monte Wiccisca Norðwica Eowenland Dæiglæsford et Dorene et Iccacumb et in ripa Sturæ fluminis Scepwæsctun et ibi juxta æm Blacwælle et in occidentali parte Sabrinæ Grimanlæge cum Wittlæge et Cnihtawice et Hallege cum sibi pertinentibus et item Herefordtun juxta Avene pro supplendo ut supradiximus centuriatu id est hundred Deo et sanctæ Dei genitrici Mariæ ad usus servorum ejus monachorum scilicet liberas dono et quietas esse precipio deinceps et in perpetuum ab omnibus secularium rerum oneribus duris et levibus et ab omni servitute et exactionibus fiscalibus magnis et modicis notis et ignotis tam regis quam principis et ministrorum atque exactorum eorum exceptis pontis et arcis constructione et expeditione contra hostem Habætque Winsinus reverendus sacerdos quem ipse episcopus Oswaldus me favente et auctoritatem regiam prestante in sede episcopali monachis preposuit quandiu ipse vixerit omnesque post eum sui successores qui eidem congregationi prepositi fuerint ipsum hundred cum omnibus debitis quæ rex antæ in eo habuit et jus et potestatem ærundem possessionum cum tolle et tæme Saca et socne et infangene þeof et proprii juris debitum transgressionis et penam delicti quæ Anglie dicitur ofersæwnesse et gyltwyte nec sit fas aut potestas cuiquam prepositorum seu exactorum vel ministrorum meorum nec alicui principi vel ex succedentium numero pontifici hanc meæ munificentiæ libertatem et concessionis firmitatem in aliquo minuere vel infringere vel quoquo modo mutare aut pervadere aut quocunque ingenio ipsos monachos Dei servos inquietando perturbare ut aliqua fraudulenta occasione iterum in clericorum aut ipsius episcopi proprium transænt jus ab ipsorum potestate quorum usui ista concessi et donavi Providi etiam cauteæ studio ut hæc libertas firmius eis posset perdurare ne cum regis ministris aut ejus centuriatus id est hundredes exactoribus naumachiæ expeditionem quæ ex tota Anglia regi invenitur faciant sed cum suo archiductore videlicet episcopo qui eos defendere et protegere debet ab omni perturbatione et inquietudine Et quia idem reverendus antistes Oswaldus per suos amicos et meos consiliarios supranominatos videlicet Dunstanum archiepiscopum et Æþelwoldum [] episcopum et virum magnificum Bryhtnoðum comitem me requisivit et impetravit ut ad confirmandam æcclesiasticarum possessionum libertate[m] su[i] episcopatus ad centuriatum qui Wulferesl[aw] dicitur quem ipsa æcclesia antiquitus libere possidebat ei conce[de]rem alterum hundredum facere libertate donata de terris æcclesiæ quæ adhuc hactenus [r]egiis exactionibus subjacebant videlicet Breodune Bleccelæ Tyrdintune quatinus posset ipse cum monachis suis unam naucupletionem quod Anglie Scypfylleð dicitur per se habere placuit michi hoc ei annuere tam pro ejus religiosa sanctitate quam pro ipsorum legatorum reverentia et dilectione Quapropter ego Ædgarus Anglorum rex et basileus Deo et sanctæ Dei genitrici Mariæ ejusque ministro Oswaldo meo fideli episcopo libens annuo et dono huius libertatis privilegium sicut ab ipsis rogatus sum scilicet ut ipse episcopus cum monachis suis de istis tribus centuriatibus id est hundredis videlicet Wulfereslaw et Winburge trowe et tertio monachorum quod dicitur Cuðburgelawe constituant unam naucupletionem quod Anglie dicitur Scypfylleð oþþe scypsocne in loco quem ob ejus memoriam Oswaldeslaw deinceps appellari placuit ubi querelarum causæ secundum morem patriæ [et] legum jura jure discernantur habætque ipse episcopus omnesque sui successores ibi ad jus ecclesiasticum debita transgressionum et penam delictorum quæ nos dicimus ofersegeness et gyltwite et omnia quæcunque rex in suis hundredis habet ita tamen ne ipsi qui ibi Deo serviunt monachi de suo jure aut libertate quam ad suum hundred eis concessi quicquam perdant sed habent ipsi ibi omnia quæ ad suum jus id est ad tertium centuriatum pertinent æque integra acsi per se separatum essent videlicet debita transgressionum et penam delictorum et cetera quæ superius comprehensa sunt quæ eis libere et quiete perpetualiter tenenda concessi sintque hæc omnia et quæcunque illorum sunt sub ejus manu et potestate qui ipsis in monastici ordinis regimine sub episcopo præpositus fuerit Qui si se viderint injuste gravari vel vi opprimi fas sit eis ad regiæ majestatis et archiepiscopi examen et tutelam si tamen necesse fuerit confugere qui propter Deum æquitatem et clementem defensionem eis impendant Servantibus hæc vita æterna tribuatur a domino in cælestibus Quicunque vero imminuerit vel in pejus mutando subtraxerit eis quicquam de iis sit pars ejus cum Dathan et Abiron et cum Juda traditore domini et Juliano apostata æcclesiarum Dei oppressore et persecutore æterno anathemate ligatus cum diabolo et angelis ejus infernalibus ignibus perpetuo cruciandus nisi resipiscat et emendet Amen amen amen fiat fiat fiat Facta sunt hæc anna dominicæ nativitatis DCCCCLXIIII Indictione viii regni vero Ædgari Anglorum regis vidate in regia urbe quæ ab incolis Glæwecæstre nominatur in natale domini festi[vitate] sanctorum Innocentum feria iiii Ðis syndon þa gewitnesse þe þær wæron et mid þ nunge getrymdon et þis [c]urs allinge gefæstnodon uppon allum ðam þe ðis undoð oþþe gewaniað oððe gewemmað [oð]ðe of ðære munekan anwalde eft on clerican hand getyrnað + Ego Ædgar basileus Anglorum et imperator regum gentium cum consensu principum et archuntorum meorum hanc mæm munificentiam signo crucis Christo corroboro + Ego Ælfþryð regina consensi et signo crucis confirmavi + Ego Dunstan archiepiscopus Doruuernensis æcclesiæ Christi consensi et subscripsi + Ego Oscytel archiepiscopus Eboracensis æcclesiæ consensi et subscripsi + Ego Ælfstan episcopus consensi + Ego Æþelwold episcopus consensi + Ego Oswald episcopus conseni + Ego Osulf episcopus consensi + Ego Wynsi episcopus consensi + Ego Wulfric episcopus consensi + Ego Æscwi abbas + Ego Osgar abbas + Ego Ælfstan abbas + Ego Æþelgar abbas + Ego Ælfric abbas + Ego Kineward abbas + Ego Ælfere dux + Ego Brihtnoð dux + Ego Ordgar dux + Ego Ælfæh dux + Ego Æþelwold dux + Ego Æþelwine dux + Ego Brihtferð minister + Ego Ælfwine minister + Ego Æþelward minister + Ego Wulstan minister + Ego Ærnulf minister + Ego Osulf minister + Ego Wulstan minister + Ego Leofwine minister + Ego Ælfward minister + Ego Æþelmund minister + Ego Osward minister + Ego Leofwine minister